Schuldgevoelens

Vaak komen er schuldgevoelens naar boven als je je naaste verliest. Ik hoor het zo vaak bij mijn cliënten. Het is een van de meest destructieve gevoelens die je kunt hebben als je in rouw bent en verdriet hebt. Mooie herinneringen worden daardoor weggevaagd en de liefde kan daardoor minder stromen. Het is vaak nooit genoeg wat je gedaan hebt voor je dierbare en vaak is dat niet realistisch.

in mijn praktijk

Een cliënt van mij zei tegen me: “Als ik had geweten dat mijn moeder zo snel zou sterven was ik nog met haar op vakantie geweest waar ze zo graag naartoe wilde gaan”. Je weet meestal niet wanneer iemand sterft of je naaste kiest voor euthanasie en weet je de datum. Ik had dat persoonlijk ook met mijn moeder toen ze ernstig ziek was, dat ik voor haar allerlei favoriete maaltijden maakte die ze lekker vond. Als ik eerlijk ben was het ook dat ik haar leven wilde verlengen en dat ze langer bij ons bleef. Ik heb het geluk gehad dat ik mijn collega hierover sprak en ze vertelde me dat je moeder zelf beslist wanneer het genoeg voor haar is. En dat is natuurlijk ook zo, iedereen beslist over zijn eigen leven. Ik was dankbaar dat ik mijn collega op tijd hierover sprak.

spijt

Vaak kunnen schuldgevoelens leiden tot spijt hebben van wat je niet gedaan hebt. Als ik had geweten…. dat geeft je geen kracht, het put je uit en je zet jezelf gevangen. Als ik weet wat ik nu weet had ik dingen anders gedaan. Dit maakt een eind aan je schuldgevoel. Je bent verplicht aan je dierbare om het schuldgevoel kwijt te raken. Zo was ik toen en toen had ik nog niet de bewustwording die ik nu heb. Achteraf gezien begrijp je het leven vaak beter dan op het moment. Ben milder naar jezelf en koester de tijd die je hebt met je dierbare en de herinneringen. Verspil geen tijd met schuldgevoel, het brengt geen liefde voort en het weerhoud je ervan dat je kunt genieten van je herinneringen. Zo kan de liefde weer stromen tussen jullie. En het maakt dat je weer in volheid kunt leven.

oefening

Maak een lijstje waar je geen grip op had. Het verwerken van verdriet is het ontslaan van de verantwoordelijkheid voor alle dingen waar je niets aan kon doen. Probeer hier vrede mee te hebben wat we niet terug kunnen draaien. Onverwerkt verdriet hebben, wekt vaak ook een enorme woede in je op. Verdriet kan verstenen als er geen ruimte is voor je verdriet als je doormoet. Regelmatig komt het verdriet terug bij een volgend verlies, het ene verlies raakt het andere aan.