Mijn moeder is bijna 8 jaar geleden gestorven en op 8 april zou ze 91 jaar zijn geworden. Deze blog is ter ere aan haar en ik wil deze graag delen op haar verjaardag.                                                                                  

Mijn wereld stond stil toen ik hoorde dat ze longkanker had. Vragen kwamen bij mij op als: Hoe lang heeft ze nog? Kan ik zonder haar leven? Mijn wereld stortte in en ik heb het vreselijk moeilijk gehad. Op den duur heb ik mijn angst om kunnen zetten om intens te genieten van de tijd die we nog samen hadden. Als ik in angst zou blijven leven zou ik niet de kostbare tijd met haar nog hebben. Telkens wanneer we goed nieuws kregen van het ziekenhuis maakte we er een feestje van. We zijn 6 weken voor haar dood nog op vakantie geweest, waar ik heel dankbaar voor ben. Daarna werd het eten steeds moeilijker voor mijn moeder. ik maakte haar lievelingsgerechten, zodat het eten wat makkelijker ging. Ik wilde graag dat ze wat langer bij ons mocht blijven. Mijn moeder voelde zich dan vervelend wanneer ze niet veel at. Ik deelde dit met mijn collega en ze vertelde me dat ik haar hierin niet mocht forceren. Het is haar leven en zij heeft de regie. Mijn collega is ook therapeut en ze vertelde over haar cliënt die kanker had en niet verder wilde gaan met haar behandelingen. Haar gezin vond dit vreselijk moeilijk maar hebben dit na veel verdriet en pijn gerespecteerd. Ik werd op tijd wakker geschud. Ik wilde niet op mijn netvlies hebben dat, wanneer ze gestorven zou zijn, ik haar geforceerd zou hebben met eten omwille van mezelf. Mijn moeder is in haar slaap gestorven, dat is wat ze graag wilde. Er wordt vaak gezegd dat je op jouw manier doodgaat, de manier die bij je past. Ik was dankbaar dat haar wens in vervulling is gegaan. We hadden inmiddels alles gezegd en gedeeld wat we belangrijk vonden.

Betekenis van moeder

Moeder geeft jou het leven, het zijn jouw wortels van het bestaan. Bij haar voel je jezelf veilig en geborgen en door haar word je gekoesterd. Ze troost je wanneer je verdriet of pijn hebt en ze beschermt je. Een moeder staat voor onvoorwaardelijke liefde. Ze zorgt voor de verbinding in het gezin.

Wat betekent verlies van moeder?

Verlies van moeder heeft een grote impact op je leven. Het is een heel ander soort verlies als vele anderen. Bij verlies van moeder ben je geen kind meer en je verliest een stukje van jezelf. Graag willen we onze ouders bij ons houden, ons leven lang. Er zijn verschillen tussen verlies van moeder als je heel jong bent of volwassen. Als je jong bent is dit heel ingrijpend en slaat het een groot gat in je leven. Alle veiligheid en geborgenheid is in één keer weg, het veilige nest is verdwenen. Je kunt je verlaten voelen en naast je verdriet ook boos. Bij een puber heeft dit verlies ook een grote impact. Hij/zij is op zoek naar eigen identiteit en moet ineens een groot verlies verwerken. In deze leeftijd is het juist dat ze op een natuurlijke manier los te komen van de ouders. Bij overlijden gebeurt het omgekeerde, wordt het los komen geforceerd. Pubers kunnen in zo’n situatie moeilijk met hun gevoelens omgaan. Ze willen zijn zoals de anderen en vinden dit moeilijk om te delen en kunnen op slot gaan. Vrienden zijn dan heel belangrijk waar ze hun verhaal kunnen delen. Soms lopen de pubers vast en hebben begeleiding nodig. Als volwassene is het verlies niet minder. De omgeving reageert vaak wel anders als de ouder op leeftijd is. Ze vinden het een natuurlijke beweging, dat mensen op een bepaalde leeftijd sterven. Ook als is je moeder oud geworden het verdriet is er niet minder om, het blijft je moeder. Je kunt je onthecht voelen. Je kunt niet meer je levensvragen met haar delen of vragen beantwoord krijgen over jouw jeugd.     

Mijn ervaring

Toen ik mijn moeder verloor was er een enorme leegte. Bij mij kwamen steeds de woorden “nooit meer”. Nooit meer wandelen in de bossen, nooit meer onze gesprekken, nooit meer samen naar de Matheus Passion, nooit meer de alledaagse dingetjes doen die zo gewoon waren.

Mijn meeste vrienden hadden hun ouders nog en mijn broers en zus rouwden op hun eigen manier. Mijn broers en zus hebben ieder hun eigen verhaal met mijn moeder en hun eigen band. Ik zocht lotgenoten om te leren hier mee om te gaan. Helaas was er geen rouwgroep voor mijn leeftijd in die tijd. Er werd veel georganiseerd voor jongeren en ouderen maar niet voorde leeftijd hiertussen in. Bij jongeren en ouderen is deze belevenis anders omdat zij in een andere levensfase zijn dan ik. Later heb ik rouwgroepen opgezet voor mijn leeftijdsgroep van 30 to 65 jaar.

Ik las veel boeken over verlies van moeder, bezocht forums en heb begeleiding gezocht. Ik maakte mijn wereldje kleiner bij mensen waar ik me goed bij voelde en waar ik mezelf kon zijn. Ik nam tijd voor mijn rouw en zocht daarnaast afleiding en ontspanning om hierdoorheen te komen.

Manieren om met verlies van moeder om te gaan.

Het is belangrijk om met rouw bezig te zijn, jezelf te realiseren wat je verloren bent, met alle herinneringen die het met zich meebrengt. Geef jezelf ruimte en tijd om te rouwen. Het is heel menselijk om door te willen gaan maar als je niet rouwt komt het op een ander tijdstip terug. Daarnaast is het belangrijk om even lichaam en geest rust te geven. Ontspanning en/of afleiding te zoeken. Wat geeft jouw ontspanning, wat geeft jouw energie, wat maakt jouw hoofd leeg? Het is voor iedereen anders om zich op te laden. Het is zo belangrijk om een balans te vinden tussen het rouwen en de ontspanning om deze situatie te kunnen behappen. Ik hoor van mijn cliënten dat ze zich schuldig voelen als ze zich even goed hebben gevoeld, of even niet aan de overledene hebben gedacht, of even hebben gelachen. Je hebt dit juist nodig om er doorheen te komen.

Ter ondersteuning van het rouwproces

Helpend kan zijn om met lotgenoten te praten, zij kunnen tot steun zijn. Door regelmatig jouw verhaal te vertellen geef jezelf meer lucht en zorgt daarnaast ook voor verbinding. De omgeving weet dan ook meer wat er in je leeft en kunnen je gerichter helpen en steunen. Mensen in rouw voelen zich vaak alsof ze zich in een andere wereld bevinden. Alles gaat door terwijl jouw wereld stil staat. Iedereen rouwt op zijn eigen manier. Voor de een helpt het om te praten en voor de ander kan wandelen in de natuur helend zijn. Of schrijven of naar muziek luisteren. Er zijn genoeg mensen die de draag- en veerkracht hebben om door hun rouw heen te gaan en het leven weer op te pakken. Anderen hebben professionele ondersteuning nodig.

Rouw is geen vooraf vastgelegd proces, niet in fasen en niet in tijd. Fasen van ontkenning boosheid, verwerking en acceptatie zijn bij iedereen te onderkennen maar niet zo mooi op een rijtje afgehandeld. De bijbehorende emoties en gevoelens gaan vaak kriskras door elkaar heen zodat je soms ervaart dat je al heel wat verwerkt en geaccepteerd hebt terwijl er plotseling toch weer woede en ontkenning kan optreden.

Ook de duur van het rouwproces is variabel en het is voor iedereen anders hoe lang iemand rouwt. Soms voelt het alsof het na een tijdje achter de rug is terwijl het dan plots toch weer hevig de kop opsteekt. Je kunt weer herinnerd worden aan je dierbare die gestorven is door bijvoorbeeld een beeld, muziek of een geur.

Als je merkt aan jezelf dat het weer beter gaat en verdriet meer op de achtergrond komt en je de dagelijkse activiteiten weer kunt oppakken, dan ben je al verder in het proces van rouw. De zon gaat weer voor je schijnen en je vizier is meer open. Je voelt je steeds meer verbonden met jezelf en met anderen.

Wat heb je geleerd door haar leven en wat door haar dood?

Welke voorbeelden heb je gehad van je moeder, wat heb je geleerd van haar? Wat maakte haar speciaal? Wat was belangrijk in haar leven, waar stond ze voor? Wat neem je mee? Wanneer je moeder sterft realiseer je jezelf pas echt wat ze voor je betekend heeft. Een mogelijkheid tot troost is om te leven naar wat zij belangrijk vond, zodat ze op deze manier verder leeft.